Verslag: Pilot houtstook meten, meetvragen opstellen

Op woensdag 24 januari vond de tweede bijeenkomst van de houtstookpilot plaats.

Tijdens deze bijeenkomst bespraken bewoners van de IJmond, Paula van TNO en Annabel en Imme van Waag Futurelab de volgende stappen in de houtstookpilot. Paula van TNO vertelde over de roetsensoren en over het experiment dat zij hebben uitgevoerd met een vuurkorf. Annabel liet een filmpje zien over binnen houtrook meten. En er was een cameraploeg van Pointer aanwezig. Zij maakten een tv-uitzending over de overlast die mensen ervaren van houtrook. Bekijk de aflevering of lees het artikel over burgerwetenschap dat Pointer schreef.

TNO: update over de plaatsing van de roetsensoren

In de vorige bijeenkomst werden de locaties gekozen voor het centrale meetpunt en de eerste drie roetsensoren. Het centrale meetpunt staat achter het hek bij de politie. Op dat centrale meetpunt is ook een roetsensor geplaatst.

Paula vertelt dat de eerste drie roetsensoren zijn gebouwd. Het eerste sensorkastje is vrijdag 8 december ter kalibratie op het centrale meetpunt geplaatst. Roetsensor 3 en 4 zijn op 12 januari op het centrale meetpunt geplaatst. Wanneer de kalibratie van de sensoren goed is, kunnen ze op de locaties geplaatst worden die tijdens de eerste bijeenkomst zijn uitgekozen. De roetsensoren worden dan ook zichtbaar op de Hollandse Luchten kaart.

TNO heeft de roetsensoren vergeleken met het centrale meetpunt; komen de metingen overeen en zijn de sensoren klaar om geplaatst te worden? Uit deze vergelijking kwam dat nog niet alle sensoren klaar zijn om geplaatst te worden. Sensor 1 en 2 zijn nog niet klaar; die hebben beide nog wat rariteiten. Sensor 3 en 4 meten wel goed; ondanks wat ruis, volgen ze goed de zwarte roet trend die het centrale meetpunt meet. Roetsensor 3 of 4 kan dus binnenkort worden geplaatst. Voor de grafieken en de precieze vergelijking kun je de presentatie van TNO bekijken.

Experiment: meten naast een vuurkorf

Op donderdag 18 januari is er een experiment uitgevoerd om te zien wat de roetsensoren en de SODAQ AIR meten, wanneer ze vlak naast een vuurkorf hangen. Tussen 10:00 uur en 12:00 uur is de vuurkorf aangestoken. Je ziet die rook ook terug in de grafiek (zie Figuur 1).

Figuur 1: SODAQ AIR vergeleken met de roetsensor en het centrale meetpunt (FIDAS).

Paula vertelt dat de plek van de inlaat van de sensoren invloed heeft op wanneer die de rook meet.

Video: binnen meten

Annabel maakte voor de houtstookpilot een video waarin zij testte hoe de SODAQ AIR de uitstoot van fijnstof binnen in huis bij het aansteken van een houtkachel meet. Zien we verschil met verschillende kachels, open haarden en aansteekmethoden?
Bekijk de video.

De precieze condities van hoe je het vuur aansteekt en hoe de kachel is maakt heel veel uit. De Zwitserse methode werkt het minst vervuilend. In die methode begin je met de zwaarste blokken en stapel je daarop de kleinere takjes. De stapel steek je vervolgens aan de bovenkant aan. Ook is het belangrijk om droog hout te gebruiken.

Wil je ook binnen meten? Neem dan contact op met Annabel. Zij heeft een speciale sensor om binnen mee te meten en kan die aan je uitlenen. Gebruik je eigen sensor niet om binnen te meten; dan geeft de data een verkeerd beeld en kunnen we geen goede data-analyse maken.

Meetvragen opstellen

Het laatste deel van de bijeenkomst ging over meetvragen opstellen. Welke vragen willen we proberen te beantwoorden in deze pilot? De belangrijkste vraag is of we verschillende bronnen kunnen onderscheiden. Fijnstof bestaat uit allerlei verschillende stofjes met verschillende bronnen. Kunnen we de metingen van de roetsensoren gebruiken om te zien hoeveel fijnstof door houtstook komt? Ook willen de bewoners graag weten of er een verschil te zien is tussen nieuwbouwwijken en oudere wijken.
De bewoners hopen dat deze inzichten helpen om mensen bewust te maken van de vervuiling die houtstook veroorzaakt en dat het makkelijker wordt om het gesprek over overlast door houtrook te beginnen.

Pointer: tv-uitzending over houtrook

Voor de gezellige sfeer of als besparing van energiekosten, in de winter wordt regelmatig de open haard aangestoken. Maar voor de luchtkwaliteit doet het stoken helaas niet veel goeds. Veel mensen ervaren overlast van de houtrook, zoals heftige benauwdheid of verkoudheidsklachten. Wat zijn de gezondheidsrisico’s van houtrook? En wat kan er gedaan worden tegen overlast van houtrook? Pointer onderzocht dit in een uitzending over houtstook.

Voor deze aflevering kwam Pointer ook langs bij de houtstookpilot van Hollandse Luchten. De tv-uitzending was op donderdag 2 februari  te zien op NPO 2. Bekijk de aflevering of lees het artikel over burgerwetenschap wat Pointer schreef.