Op de eerste bijeenkomst van Hollandse Luchten in de IJmond komen veel verschillende vragen binnen. Bijvoorbeeld; Wat is de relatie tussen fijnstof en mijn loopneus? Een van de aanwezigen heeft last van chronische verkoudheid, en de ene dag is haar neus erger verstopt dan de andere. Nu ze beschikking heeft over een fijnstofsensor; vraagt ze zich af: “Kan ik een relatie zien tussen de hoeveelheid fijnstof in de lucht en hoe veel mijn neus is verstopt?”
Zo’n 35 mensen zitten op deze dinsdagavond aan kleine tafels in de kleine zaal van het Kennemer Theater om zich aan te melden als potentiële burgerwetenschapper voor het project Hollandse Luchten. De avond wordt geleid door Waag Futurelab en de Provincie Noord-Holland. De aanwezigen stellen meetvragen op die zij met hulp van Hollandse Luchten met sensoren gaan proberen te beantwoorden. “Is er minder fijnstof in een 30 km zone dan langs een 50 km weg?”, “Hoeveel slechte lucht veroorzaakt een file in de Velsertunnel?”, “Welke invloed heeft de windrichting op de verstrooiing van fijnstof in Wijk aan Zee?”
De vragen worden gesteld na een presentatie van het RIVM over luchtkwaliteit en gezondheid. Het RIVM is duidelijk; luchtkwaliteit beïnvloedt de gezondheid, al kunnen wetenschappers nog niet bewijzen hoe precies. De belangrijkste stoffen die de luchtkwaliteit slechter maken zijn; fijnstof (weergegeven in de eenheid PM), stikstofdioxide (NO2) en ozon (O3). Met het project Hollandse Luchten worden geïnteresseerde inwoners van de IJmond in staat gesteld om zelf fijnstof (in de grootte PM 2,5) en stikstofdioxide (NO2) te gaan meten aan de hand van een meetvraag.
En meetvragen hebben de aanwezigen; “Hoeveel fijnstof is er op de kinderspeelplaats of op het sportveld, en verschilt dat op bepaalde tijden?”, “Wie produceren meer fijnstof in IJmuiden-Noord; de luchtvaart; de staalfabriek of de scheepvaart?”, “Is er meer fijnstof op koude dagen, omdat meer mensen houtkachels gebruiken?”
De data die deelnemers gaan verzamelen, kan helpen met een deel van de meetvragen, maar niet alle vragen kunnen door data beantwoord worden. Het is niet altijd mogelijk om een specifieke bron aan te wijzen; tenzij je de sensor echt naast de uitlaat van je brommer houdt. NO2 hangt meestal wel heel duidelijk rond een snelweg, maar fijnstof verplaatst zich in wolken en verstrooit. Ook komt er veel fijnstof in Nederland vanuit het buitenland terecht, ook al zijn we netto fijnstof-exporteur. In de komende bijeenkomsten gaat Hollandse Luchten hier verder op in. Wat kan je met de data? Wat wil je met de data?
Hoe gaat het nu verder met de deelnemer met chronische verkoudheid? Op 16 november in de Jansheeren in Heemskerk assisteert Hollandse Luchten de leden met het maken van een meetplan; en worden de eerste locaties van de sensoren bepaald door de meetgroepen. Ook extra stappen in het onderzoek worden aangedragen; zoals bijvoorbeeld het registreren van een verstopte neus, of het verzamelen van data en tijden dat zwaar scheepsverkeer in IJmuiden langs vaart. Mensen die niet bij de eerste bijeenkomst waren kunnen op 16 november nog aansluiten met nieuwe meetvragen. Kijk voor de aankomende bijeenkomsten op: hollandse-luchten.org/events