Foto van achter uit de zaal kijkend naar het podium waar iemand een presentatie houdt. Op de voorgrond zitten mensen te kijken naar de presentatie.

Verslag: Meetgroepen in de IJmond herijken meetvragen

Op 28 oktober kwam de meetgroep IJmond voor een tweede keer dit jaar bijeen. Tijdens de bijeenkomst werden er eerst presentaties gegeven door de GGD Amsterdam en OD IJmond. Daarna volgde het updaten van de meetplannen met de meetgroep. Daarbij zijn thema’s geselecteerd en per thema een aantal meetvragen zijn opgesteld.

Aanwezig waren bewoners uit verschillende meetgroepen, de gemeenten Velsen en Beverwijk, data analisten van GGD Amsterdam, een gezondheisexpert GGD Kennermerland, OD IJmond, Provincie Noord-Holland, Wethouder van Beverwijk Suzanne Klaasen en burgerwetenschapsexperts van Waag Futurelab.

Jaarlijkse Meetrapportage IJmond 2024 door GGD Amsterdam

Elk jaar stelt de GGD Amsterdam op basis van de continue metingen van zes officiele meetstations in de IJmond een meetrapport op. Deze metingen worden aangevuld met gegevens van achtergrondlocaties en geven een breed beeld van de concentraties, trends en lokale bijdragen van diverse luchtverontreinigende stoffen rondom het industrieterrein. Lees het rapport (pdf). 

Een kaart van de IJmondregio met de titel PNH meetnet IJmond. Op de kaart zijn met blauwe bolletjes meetstations aangegeven. Links onderin staat een tabel met daarin de code van de sensor, de  locatie/naam van de sensor en de gemeten componenten.

Inhoud tabel:  
Code Meetstation Gemeten componenten
551 IJmuiden
NO
x
, PM10, PM2.5, BC, CO, SO
2
, H
2
S, 
PAK en metalen
553
Wijk aan Zee 
- Banjaert
NO
x
, PM10, PM2.5, BC, CO, SO
2
, H
2
S, 
PAK en metalen
556
De Rijp (regio 
achtergrond)
PM10, PM2.5, PAK en metalen
557
Wijk aan Zee- 
Bosweg
PM10, PM2.5, Benzeen, Tolueen, Xyleen 
(BTX), naftaleen, PAK en metalen.
Afbeelding 1: locaties van de meetstations en wat deze meten.

Belangrijkste inzichten

  • Huidige EU normen worden overal aan voldaan;
  • EU normen 2030 voldoet nog niet overal. Op de meeste plaatsen in Nederland voldoen de waarden niet aan de WHO norm; 
  • PM10 in 2024 iets lager dan in 2023;NO2, PM2.5 en roet in 2024 ongeveer gelijk als in 2023
  • Metaal en PAK analyses tonen ook weinig verandering in de laatste jaren. Daarnaast toont de metaalverdeling duidelijke markers die kenmerkend zijn voor de staalindustrie;
  • Voor PM2.5, PM10, NO2 en BC (roet) zijn de lokale bijdrage windrozen opgesteld (zie Afbeelding 2). Hiervoor is per windrichting de lokale concentratie gecorrigeerd door het Noord-Hollandse achtergrondgemiddelde af te trekken, zodat uitsluiten de lokale bijdrage zichtbaar wordt. De pieken wijzen net als vorige jaren naar het industrieterrein;
  • Lokale bijdrage industrieterrein is over de tijd niet afgenomen (voor PM10, PM2.5, NO2 en BC);
  • In heel Nederland nemen fijnstof en NO2 af. Dit komt door verschillende factoren zoals schonere verbrandingsmotoren en het afnemen van gasverbranding.
een kaart van de regio IJmond. Op de plekken waar de GGD meetstations staan, is met windrozen aangegeven uit welke richting gemiddeld de meeste fijnstof komt.

    Afbeelding 2: Windrozen PM10

Programma Gezonde Leefomgeving OD IJmond

Met het programma Gezonde Leefomgeving 2026-2030 werken de gemeenten Heemskerk, Velsen en Beverwijk samen met de OD IJmond en GGD Kennemerland aan de verbetering van de gezondheid in de leefomgeving. Aan de hand van diverse projecten en activiteiten wordt in gewerkt aan emissiereductie bij de 4 belangrijkste thema’s mobiliteit, woon- en leefomgeving, industrie & mobiliteit. Het programma is opgesteld in het kader van het Schone Lucht Akkoord, met als doel om in 2030 landelijk 50% gezondheidsverbetering te realiseren tov 2016. Het programma werkt verder aan het voldoen aan de grenswaarden in 2030 en er wordt toegewerkt naar de WHO advieswaarden van 2021.

Meetplan updaten

De deelnemers van de meetgroepen in de IJmond hebben thema’s geïdentificeerd die zij het meest belangrijk vinden voor de meetgroep. Voor ieder thema zijn enkele meetvragen opgesteld die de meetgroep wil beantwoorden. In groepjes met bewoners, beleidsmakers en luchtkwaliteit experts is gesproken over het opstellen van de meetvragen. Dit zijn de vragen die genoteerd zijn:

 

Industrie

  • Kunnen we de verspreiding meten van de fijnstof op en buiten het terrein van Tata?
  • Kunnen we de invloed van de wind terugzien in de data van de sensoren op het terrein van Tata?
  • Kunnen we de jaargemiddelden van de data toetsen aan de normen WHO en EU 2030?

Houtstook

  • Kunnen we de hotspots in de wijk zichtbaar maken waar veel houtrook is?

Scheepsvaart

  • Wat is de blootstelling aan NO2 voor bewoners die dichtbij de haven van IJmuiden wonen?
  • Wat is de invloed van de DFDS Veerboot op fijnstof uitstoot tussen dag en nacht?

Verkeer

  • Verandert de NO2 uitstoot als de afstelling van het stoplicht veranderd bij Italiëlaan & Laan der NL
  • Wat is de invloed van de A9 en A22 op het NO2 en fijnstofgehalte in de lucht?
  • Als de Velsertunnel dicht is door een te hoge vrachtwagen die vast zit, hoeveel extra uitstoot ontstaat er dan door de file?

Op de kaart van Hollandse Luchten kun je de meetvragen terugvinden. Ook staan er vragen op die in het verleden gesteld zijn. Bij steeds meer van die vragen staan ook inzichten en antwoorden.

In 2026 zal er weer een bijeenkomst georganiseerd worden om aan de hand van de data in gesprek te gaan over de meetvragen en op zoek te gaan naar antwoorden en inzichten.