Aanwezig waren bewoners, diverse beleidsmakers en gezondheidsexperts van het RIVM en de GGD en data-analisten van Smart City Haarlem en AethiQs. Annabel Thomas van Waag Futurelab begeleidde de bijeenkomst. Eerst presenteerden twee bewoners het onderzoek dat zij deden en de data die hun sensoren verzamelden afgelopen jaar. Daarna deelde Marc Plantaz van de gemeente Haarlem welke acties de gemeente Haarlem momenteel onderneemt op gebied van luchtkwaliteit. Op het eind was er ruimte voor evaluatie en werd er gesproken over het vervolg van Hollandse Luchten in 2024.
Meten met de sensor op de fiets
De eerste presentatie was van Erwin. Hij vraagt zich af of hij meer fijnstof inademt tijdens het fietsen dan thuis of op het werk? Erwin monteerde de sensor op zijn fiets, waardoor hij de luchtkwaliteit op zijn fietsroute meet.
In de maand oktober verzamelde hij data over zijn fietsroute van 24 kilometer tussen Haarlem en Ouder-Amstel. Hij heeft 12 dagen gemeten, wat in totaal 24 keer de fietsroute was.
Erwin heeft de volgende bevindingen gedaan:
- Fijnstofniveaus op de fietsroute zijn vergelijkbaar met de wijde omgeving
- Er wordt ’s ochtends vaak meer fijnstof dan ’s middags gemeten
- Lokaal mogelijk de invloed van vliegverkeer (nader onderzoek nodig)
Hester van het RIVM verklaart de hogere waardes in de ochtend. ‘Een mogelijke reden is dat de luchtlaag in de ochtend dunner is door de kou, waardoor de fijnstof verspreid wordt over een kleiner volume lucht.’ Uit eerdere data-analyse is de correlatie (het verband) tussen deze twee waarden geconstateerd. Verder valt op dat de meetwaarde vlak naast een landingsbaan van Schiphol hoger is dan de overige metingen. Maar hiervoor is nader onderzoek nodig. Hester raadt aan om een logboek bij te houden, waarin bijgehouden wordt wanneer een vliegtuig over dat punt komt.
Erwin wil graag meer data verzamelen en wil ook graag de invloed van de wind nader onderzoeken.
Fijnstof door rokers in het centrum van Haarlem
De tweede presentatie is van Cees. Hij woont in het centrum van Haarlem tegenover meerdere cafés. Cees wil met zijn sensordata meten hoeveel fijnstof er wordt uitgestoten door de rook van buiten rokende mensen die voor de kroegen in z’n straat staan. Cees heeft de sensor aan de buitenkant van zijn woning geplaatst. De gemeente Haarlem heeft Cees geholpen met de stroomvoorziening van de sensor. Doordat er een stroompunt voor de sensor geregeld moest worden, is de sensor vanaf oktober live.
Hoewel de sensor nog geen jaar meet, laat de data duidelijke meetpieken zien gedurende de openingstijden van de (nacht)horeca. In het bijzonder gedurende de weekend dagen. De meetresultaten wijzen zichtbaar af van de meetresultaten van de sensoren de omgeving. De gemeten waarden zijn soms tot wel 4x hoger dan de grenswaarde van de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO). De verkregen resultaten worden besproken en uit het groepsgesprek blijkt dat dit verder onderzocht moet worden met een extra sensor en data analyse. Er zou bijvoorbeeld een extra sensor opgehangen kunnen worden aan de achterkant van Cees zijn huis om een vergelijking te maken.
Binnen de gemeente Haarlem zullen er ook vragen gesteld worden. De metingen bieden handelingsperspectief om hier een vervolg aan te geven, zo kunnen de effecten van maatregelen zichtbaar worden in de metingen.
De resultaten zijn door de bewoners samengevat in een infographic die te zien is in de volledige presentatie van Cees: Hollandse Luchten – Data Analyse Haarlem nov 2023.
Wat doet de gemeente Haarlem aan de luchtkwaliteit?
Marc Plantaz van de gemeente Haarlem meldt dat Haarlem het Schone Lucht Akkoord (SLA) heeft ondertekend.
Om de luchtkwaliteit in Haarlem de komende jaren te verbeteren concentreert men zich op:
- Verkeersmaatregelen
- Mobiele werktuigen (bouw, onderhoud en evenementen)
- Houtrook
- Gevoelige bestemmingen
- Bevorderen burgerparticipatie luchtkwaliteit.
Evaluatie en toekomst Hollandse Luchten Haarlem
Het is niet gelukt om effecten van houtstook te zien in de data. Uit het gesprek in kleine groepjes blijkt dat het nodig is om vaker te meten om de effecten van houtstook in de data terug te zien. Op de Hollandse Luchten kaart worden uurgemiddeldes gegeven, maar om houtstook te zien zou dat richting 5 minuten moeten.
Dit wordt genoteerd. Verder zijn er ideeën over het betrekken van een diversere groep mensen en het versterken van de communicatie binnen de meetgroep. In januari 2024 wordt er een nieuwe bijeenkomst georganiseerd. Ondertussen meten we met veel enthousiasme door.
