Begin 2023 kwamen de samenwerkingspartners en de Hollandse Helden samen tijdens een consortiumbijeenkomst. Hierin hebben we gesproken over de vraag ‘Wat heeft Hollandse Luchten binnen jouw organisatie teweeggebracht?’. Het gesprek hierover deed mij nadenken: het is leuk en interessant om met sensoren te meten en we hopen dat ons werk bijdraagt aan een gezonde en prettige leefomgeving. Daarbij zeggen we allemaal dat we er veel van leren, maar wat is dat dan precies? Over deze vraag mocht ik de afgelopen tijd nadenken, en het resultaat kan je lezen in deze RIVM publicatie getiteld Wat levert burgerwetenschap op? De tussentijdse resultaten van ‘Hollandse Luchten’. Ik deel graag een aantal hoogtepunten met jullie.
Over het rapport
Een burgerwetenschapsproject zoals Hollandse Luchten levert niet alleen wat op voor bewoners, maar ook voor samenwerkingspartners. En juist dat laatste staat centraal in deze publicatie. Samen met Annabel Thomas van Waag Futurelab heb ik ervaringen verzameld bij onze eigen collega’s van Waag en het RIVM, bij de provincie en bij de gemeenten Hilversum, Gooise Meren en BEL Combinatie. Deze ervaringen zijn gebundeld aan de hand van de drie doelen van Hollandse Luchten: kennis opbouwen, dialoog voeren, en handelingsperspectief verbeteren.
Met de provincie is afgesproken dat dit een verkenning zou zijn, en dat we eigen kennis aanvullen met de ervaringen van gemeenten en provincie. We hebben daarom niet met alle samenwerkingspartners gesproken. Ik hoop dat deze verkenning aanleiding geeft om verder in kaart te brengen wat Hollandse Luchten teweegbrengt bij onze eigen organisaties!
Kennis delen: Samenwerkingspartners leren veel in Hollandse Luchten
Burgerwetenschap is voor sommige partijen nog best wel nieuw. We leren dan ook veel tijdens het meedraaien in Hollandse Luchten. Zo leren de provincie en gemeenten veel over hoe ze als overheidsinstelling kunnen samenwerken in co-creatie met inwoners. Waag leert welke onderzoeksmethodes goed werken, zoals het opstellen van een meetvraag en hoe je dat met elkaar kunt doen. Wisten jullie al dat deze methodes ook in andere burgerwetenschapsprojecten worden toegepast, zoals Thermo-Staat? En het RIVM leert in Hollandse Luchten steeds meer over de werking van sensoren, geholpen door de kritische blik van bewoners die bijvoorbeeld registreerden dat de meetkastjes te hoge waarden gaven.
Dialoog: In Hollandse Luchten ontstaan waardevolle gesprekken
In Hollandse Luchten is er bewust voor gekozen om ruimte te maken voor inhoudelijke dialoog. En we zien dit ook veel gebeuren. De provincie en gemeenten hebben door de gesprekken een beter beeld van de zorgen van bewoners over de leefomgeving, en zijn verrast door de veelzijdigheid aan vragen die bewoners hebben over luchtkwaliteit en gezondheid. Zo is in de ene gemeente houtstook een terugkerend thema, en in de andere gemeente verkeersoverlast. Het RIVM en Waag zien dat er veel uitwisseling is tussen lokale en wetenschappelijke kennis. Beide dragen bij aan het beantwoorden van de meetvragen.
Handelingsperspectief: Handelingsperspectief verbetert en blijft een uitdaging
In het onderzoek staan allerlei voorbeelden die laten zien wat samenwerkingspartners momenteel doen met behulp van de meetresultaten of samenwerkingen in Hollandse Luchten: handelingsperspectief. Zo geven meerdere gemeenten aan dat de zorgen die in Hollandse Luchten worden gedeeld over bijvoorbeeld houtstook het thema op de gemeentelijke agenda versterken. En betrekt de provincie bewoners in de evaluatie van het Luchtmeetnet in de regio IJmond. Waag Futurelab en het RIVM zijn steeds vaker kennispartner over burgerwetenschap op nationaal en internationaal niveau en brengen daar ervaringen uit Hollandse Luchten in.
Voor de toekomst van Hollandse Luchten staat het verder ontwikkelen van handelingsperspectief voor bewoners en betrokken overheden centraal: Wat hebben zij nodig om hun handelingsperspectieven te verbeteren? En wat kunnen de projectpartners daarin bieden? Ik hoop dat we dit het komende jaar verder kunnen onderzoeken! Zo werken we toe naar nog meer impact.