Sinds 2020 meet de GGD Amsterdam in opdracht van de Provincie Noord-Holland stikstofdioxide in de BEL gemeenten (Blaricum, Eemnes en Laren). De resultaten van het jaar 2022 zijn nu bekend. We zien in 2022 geen grote verschillen met 2020 en 2021. Op alle meetpunten hebben we ook in 2022 ruim minder gemeten dan de wettelijke EU bovengrens van 40 µg/m3. Maar de waarden zijn wel hoger dan de WHO advieswaarden van 10 µg/m3. Er is dus nog steeds gezondheidswinst te halen.
Figuur 1. Kaart met huidige meetlocaties Palmes buisjes in de BEL combinatie.
Meetmethode
Metingen van stikstofdioxide worden vooral gebruikt om uitstoot van wegverkeer te bepalen, omdat verkeer de grootste bron is van deze stof. In de BEL gemeente is geen officieel meetstation. Om de gemiddelde concentratie stikstofdioxide in het gebied te meten is daarom gekozen om dit met palmesbuisjes te doen. Op de gekozen locaties is veel verkeer en er zijn ook een paar grote snelwegen. Vandaar dat de GGD Amsterdam de stikstofdioxide in kaart brengt. De metingen zijn op 10 locaties (zie Figuur 1) uitgevoerd met Palmes diffusiebuisjes (Foto 1 en 2). Meer over de keuze voor Palmes buisjes vind je onderaan dit bericht.
Foto 1 en 2. Palmes buisjes voor het meten van stikstofdioxide.
Resultaten
Op alle meetpunten werd in 2022 nog steeds ruim voldaan aan de wettelijke EU grenswaarde van 40 µg/m3. De WHO advieswaarden 2021 van 10 µg/m3 worden op geen enkele meetlocatie gehaald. De WHO advieswaarden zijn alleen op de gezondheidseffecten gebaseerd, maar zijn niet wettelijk vastgelegd. Bij het opstellen van de EU grenswaarden is met meerdere factoren zoals economie en haalbaarheid rekening gehouden. Dus het feit dat de EU grenswaarden worden gehaald betekent niet dat er geen gezondheidseffecten zijn vanwege de aanwezige NO2 concentratie.
In Figuur 2 zijn de meetresultaten per meetperiode (4 weken) weergegeven. Hierin is een duidelijk het seizoeneffect te zien, waarbij de NO2 concentraties hoger zijn in de winter en lager in de zomer. Dit komt doordat als de lucht kouder is de lucht minder mengt, de vervuiling blijft dan meer bij de grond. In de zomer is de lucht warmer en mengt de vervuiling naar grotere hoogtes zodat hij meer verdunt.
De verschillende meetpunten vertonen een vergelijkbare trend. De plekken met de hoogst gemeten concentraties over alle jaren (zie Figuur 3) zijn Hilversumseweg (LAR1) en Zuidersingel/Laarderweg (BL6). Deze hogere concentraties worden waarschijnlijk veroorzaakt door de grote hoeveelheid druk wegverkeer rondom deze plekken. Op de locatie Elbertsveen/Stachauerweg (BL3) zijn de gemiddelde concentraties het laagst.
Er zijn geen grote verschillen tussen de jaren, op sommige meetplekken is de concentratie in 2022 iets toegenomen en op andere plekken is deze juist wat afgenomen. Wanneer we kijken naar het gemiddelde van alle meetpunten bij elkaar dan was de concentratie het laagst in 2020 (18,2) en het hoogst in 2021 (18,7), het jaar 2022 zit daar weer tussenin (18,5). Het zou kunnen dat de concentraties in 2020 iets lager waren vanwege de coronaperiode, maar het weer kan ook nog invloed hebben en dat verschilt ook van jaar tot jaar. Al met al zijn de verschillen zo klein dat het lastig is om verdere conclusies te trekken. Hoe langer de meetreeks wordt, hoe meer we kunnen zeggen. Daarom gaan we in 2023 door met meten.
De meetresultaten van 2023 van de Palmesbuisjes van de GGD Amsterdam zijn nu te bekijken op de Hollandse Luchten kaart (vink in het menu NO2 Palmes buisjes aan).
Deze meetresultaten kun je ook bekijken op Maps.Amsterdam of Luchtmeetnet.nl.
Figuur 2. Gemeten concentraties stikstofdioxide per meetperiode (4 weken) van 2020 t/m 2022.
Figuur 3. Jaargemiddelde NO2 concentraties van 2020 t/m 2022
De keuze voor meten met Palmes buisjes
In de BEL gemeente is geen officieel meetstation. Om de gemiddelde concentratie stikstofdioxide in het gebied te meten is daarom gekozen om dit met palmesbuisjes te doen. Deze meetmethode met Palmes buisjes is weliswaar minder nauwkeurig dan de zogenaamde referentiemethode, maar je kunt wel relatief goedkope metingen doen op plekken waar geen officiële meetstations staan. Hierdoor kunnen we de stikstofdioxide (NO2) concentratie op veel meer plaatsen meten.
De metingen zijn onderdeel van project Hollandse Luchten en voldoen aan de wens van het project om naast de fijnstofmetingen met sensoren ook stikstofdioxide metingen uit te voeren in de regio’s waar bewonersgroepen van Hollandse Luchten actief zijn. Tijdens de pilotfase van Hollandse Luchten is ervaring opgedaan met het meten van stikstofdioxide met sensoren. Deze metingen bleken minder betrouwbaar en maakten veel fouten. Daarom kozen wij in deze fase van het project om stikstofdioxide metingen met palmesbuisjes uit te voeren.