Met Hollandse Luchten meten we al jaren fijnstof. We krijgen heel vaak de vraag; “maar wat zit daar dan in?” We hebben geleerd dat fijnstof uit allerlei stoffen kan bestaan, van ammoniak tot zeezout, en van lood tot pollen. Het één is veel schadelijker voor de gezondheid dan het ander. Daarnaast kan de samenstelling van fijnstof je ook iets vertellen over de bron. De samenstelling van fijnstof geeft inzicht in: hoe ongezond is dit? Waar komt dit fijnstof vandaan? Onze partners van TNO onderzoeken dit ook, en willen nieuwe sensoren testen waarmee zij specifiek roet meten. De Omgevingsdienst IJmond (OD IJmond) is ook een van onze partners, zij ondersteunen dit onderzoek. Daarom nodigen we de meetgroepen in Hollandse Luchten IJmond uit om mede te bepalen hoe we deze pilot in de IJmond verder kunnen helpen.
Roet komt vrij bij onvolledige verbranding, van hout in een open haard, vuurkorven of bij een andere vorm van brand. Door roet te meten met een aethalometer, en dit te vergelijken met de metingen van levoglucosan wil TNO samen met Hollandse Luchten testen of je aan kan tonen welke hoeveelheid uitstoot van fijnstof afkomstig is van houtstook.
Niet alleen houtstook bij mensen thuis zorgt voor roetdeeltjes in de lucht, ook oude dieselauto’s zonder roetfilter stoten roet uit. Roet komt vrij bij onvolledige verbranding. Ook Tata steel stoot roet uit in het fijnstof als er sprake is van onvolledige verbranding in een van de processen. Het doel van deze pilot is onder andere om te onderzoeken of we deze bronnen van roet kunnen onderscheiden, door te starten met roet afkomstig van houtstook. Onvolledige verbranding vindt vaak plaats als mensen thuis op hout stoken, bijvoorbeeld in een open haard, maar ook in een dichte houtkachel of bijvoorbeeld in een vuurkorf. Met deze pilot gaan we een experiment aan, we willen proberen aan te tonen waar het roet vandaan komt, en door de metingen mensen van meer kennis te voorzien.
We zien als Hollandse Luchten veel potentie in deze pilot. We krijgen zo vaak de vraag over de bron van fijnstof, dat we de kans om te onderzoeken of we een specifieke bron kunnen identificeren door middel van citizen science graag willen aangrijpen. Het komt nu vaak voor dat fijnstof in een wolk over het land beweegt, en dat de bron niet duidelijk is. Dit zorgt soms voor demotivatie onder de leden, want als je niets kunt zeggen over de bron, wat kan je er dan aan doen? “Wat wordt er nu gedaan met onze data?”; is een vraag die we vaak krijgen. Met deze pilot willen we meer leren over het duiden van verschillende bronnen van luchtvervuiling en hoe je dat kan aanpakken. Wij hopen dat jullie net zo nieuwsgierig zijn als wij.
Het gaat in eerste instantie om een pilotproject met twee bijeenkomsten om locaties te bepalen. Op de eerste bijeenkomst op 1 november kunnen we de locaties van drie TNO-sensorkits bepalen die bij mensen thuis kunnen hangen. Daarbij wil TNO ook een officieel high end meetpunt op een centrale locatie in de IJmond plaatsen, zodat ze de uitkomsten van de kleinere sensorkits kunnen vergelijken met officiële meetdata. De kleine sensorkits meten alleen roet, we willen deze ophangen op locaties waar al een SODAQ Air sensorkit hangt voor het meten van fijnstof, of we willen deze erbij plaatsen. Het officiële high end meetpunt meet roet, PM10, PM2.5, ultrafijnstof, koolmonoxide en levoglucosan. Op de tweede bijeenkomst (in januari) kunnen we de locatie van nog drie kleine sensorkits bepalen. Uiteindelijk volgt er een data-analyse en een officieel rapport vanuit TNO.
Zoals bij alle goede wetenschap weten we niet wat de uitkomsten zullen zijn, en hoe betrouwbaar de data is. TNO, OD IJmond en Hollandse Luchten willen in dit project meer leren over de data die deze sensoren verzamelen. De uitkomsten van dit pilotproject worden gedeeld met leden van Hollandse Luchten en onze partners.